Wat Samsung van Apple kan leren

De als revolutionair aangekondigde opvouwbare telefoon van Samsung komt er later dan gepland. Er blijken nog heel wat technische problemen te zijn met het toestel. Met imagoschade voor gevolg. Samsung kan op dat vlak misschien in de leer gaan bij grote concurrent Apple dat in een ver verleden zelf bij herhaling te snel technologische hoogstandjes in de markt zette die de test met de eindconsument niet konden doorstaan.

Apple heeft vorige maand, volgens berichten in Amerikaanse media, pas een patentaanvraag ingediend voor zijn versie van een opvouwbare iPhone. Van een prototype, laat staan een mogelijke lancering, is nog lang geen sprake. ‘Wij willen niet de eerste zijn, wij willen de beste zijn’, luidde het vroeger al bij CEO Tim Cook, op de opmerking dat Apple vooral een ‘slimme volger’ is van nieuwe technologieën.
 
Nochtans zijn er ook momenten geweest dat Apple wel degelijk een zeer innovatieve koers voer, zo toon ik mijn nieuwe boek ‘De onsterfelijke onderneming’ aan.  Maar in de meeste gevallen leidde dat tot grote mislukkingen die het voortbestaan van het bedrijf ernstig in gevaar brachten. Een sprekend voorbeeld is de lancering van de Lisa-computer begin jaren 1980. De Lisa werd omschreven als een ‘revolutionaire computer’ en een ‘game changer’, en was een rechtstreeks gevolg van Jobs’ bezoek aan het innovatiecentrum van Xerox in 1979 waar hij het prototype zag van de personal computer. Job kon zijn ogen niet geloven, zo wordt gezegd. Er waren niet alleen de icoontjes, maar in plaats van een tekstcommando te moeten ingeven om de cursor te laten bewegen, kon je dat simpelweg door iets – ze noemden het ‘een muis’ – over de tafel te bewegen of door erop te klikken en zo een keuzemenu te openen. Jobs zette zijn ontwikkelaars meteen aan het werk om iets vergelijkbaars te maken. De Lisa had het uiteindelijk allemaal: een grafisch gebruikersinterface (met icoontjes), een klikmuis, twee diskdrivers en een afneembaar toetsenbord. Bovendien nam de Lisa minder plaats in en had ze standaard haar eigen apps (rekenbladen, een tekenprogramma, een grafisch programma, een tekstverwerker). En omdat ze bedoeld was voor een kantooromgeving kon ze ook geconnecteerd worden met een lokaal netwerk binnen het bedrijf. 
 
De verwachtingen over de Lisa waren hooggespannen, maar uiteindelijk draaide de introductie uit op een fiasco voor Jobs en co. Apple lanceerde de Lisa in januari 1983; eind 1984 waren de verkoopcijfers nagenoeg nihil. In twee jaar tijd waren er amper 60.000 exemplaren van de Lisa verkocht. Het project werd stopgezet. 
 
Wat was er misgelopen? Hoewel het concept op zich briljant was, was de technologie nog niet uitontwikkeld. Bovendien kon de Lisa niet geconnecteerd worden met de IBM- en MS DOS-computers die op dat moment de standaard waren voor de professionele markt. Dat was een probleem.
 
Deze case illustreert drie aandachtspunten: (1) Technologie moet werken. Het kan niet dat je zomaar iets lanceert dat niet voldoet aan de basiseisen van de klant. (2) Je kunt op het vlak van innovatie niet te ver vooroplopen, want dan houden je klanten je niet bij. (3) Als je je richt op een bepaald marktsegment – in het geval van de Lisa op de bedrijfsomgeving – dan moet je die wel op de juiste manier benaderen. Als je weet dat de standaard een IBM-omgeving is, zorg dan dat je product compatibel is, of dat je je op zijn minst als een waardig concurrent gedraagt die voeling heeft met de wensen van de eindgebruiker.
 
De mislukking van Lisa was het begin van een moeilijke periode voor Apple en leidde indirect tot het gedwongen afscheid van Jobs (en Wozniak) een paar jaar later. Anderzijds kan de Lisa ook gezien worden als een soort prototype-project dat jaren later zou uitmonden in de Macintosh en zijn unieke besturingssysteem. In die zin had Steve Jobs dus toch een briljant idee gehad, alleen werkte het niet op de korte, maar wel op de lange termijn. Hij was te snel gegaan, hij wilde te graag pionier zijn en dat moest hij in 1985 met zijn eigen job bekopen (nadat ook de lancering van de Macintosh aanvankelijk technisch en commercieel niet aan de hoog gestelde verwachtingen kon voldoen).