'War Room' tegen Corona

Crisissen zijn een barometer voor de schokbestendigheid van een organisatie of land. Met de uitbraak van het coronavirus in ons land is dat niet anders. Wellicht is de economische en maatschappelijke impact van deze crisis groter dan wat we ooit in de voorbije 50 jaar hebben meegemaakt. Tussen de massahysterie aan de ene kant en de onverschilligheid aan de andere kant is er  nood aan een kordaat en consistent management van deze crisis. Op maandag 2 maart gaf ik daarover mijn kijk aan het weekblad Trends. Je leest het volledige interview hier.

Trends: U waarschuwt op Twitter voor de eerste barstjes in de crisiscommunicatie over corona. Waar dreigt het fout te lopen?
FONS VAN DYCK. “Tot nog toe is er in België niet echt iets misgelopen, maar de echte crisis moet nog komen. De overheid volgt netjes de draaiboeken en rampenplannen die de afgelopen twintig jaar zijn voorbereid. De eerste Belgische patiënten waren bovendien vrij voorspelbaar. 
“De meeste maatregelen zitten bovendien in het preventieve bereik. De regering krijgt nu terecht positieve reacties, maar dat kan wijzigen zodra er een dode valt of het aantal besmettingen fors toeneemt. Dan worden meer draconische maatregelen naar Chinees of Italiaans voorbeeld misschien noodzakelijk. In zo'n situatie is een eenheid van commando in de aanpak van de crisis wenselijk.
“Het OCAD was zo'n centraal aanspreekpunt na de terroristische aanslagen enkele jaren geleden. Dat is vlekkeloos toen verlopen, maar het is op het federale niveau eenvoudiger om die eenheid van commando te hanteren rond binnenlandse veiligheid dan in het versnipperde bevoegdheidsdomein van de gezondheidszorg. Daar krijg je al snel een communautair samenspel van de gewesten, gemeenschappen en steden. Je zag vorig weekend al het begin van fricties. Zo heeft de burgemeester van Sint-Lambrechts-Woluwe op eigen houtje maatregelen genomen en krijg je discussies waarbij experts van mening verschillen. Dat was bijvoorbeeld bij de de uitspraak van dokter Herman Goossens die iedereen met griepsymptomen wilde testen op Covid -19. Zijn visie stond haaks op het beleid om enkel mensen te testen die met griepsymptomen terugkeren uit risicogebied.
“Om het Belgische model te laten werken in zulke omstandigheden, is er een soortwar room nodig om ingrijpende beslissingen te nemen die niet louter vrijwillig en preventief zullen zijn, maar effectief ingrijpen op het gedrag van mensen. Denk aan een lock down. Anders riskeer je een veelheid aan beslissingen en een chaotische communicatie.” 
Eigenlijk wat op dit moment in Europa gebeurt. Italië speelt drastisch paniekvoetbal, terwijl in Tenerife een struisvogelstrategie gangbaar is. 
VAN DYCK. “Een eensgezind Europees beleid ontbreekt inderdaad. De situatie doet denken aan de chaos over de migratiestromen uit Syrië. Het bleef tot begin deze week onduidelijk waar Europa staat. Rijkelijk laat als je weet dat de eerste patiënt eind januari al in Parijs werd gemeld.
Hebben we een centrale crisismanager nodig? Een rol die Piet Vanthemsche bijvoorbeeld tijdens de dioxinecrisis op zich nam.
VAN DYCK. “Om te vermijden dat geen vijf tegenstrijdige maatregelen en boodschappen de media overspoelen, lijkt mij een crisismanager onontbeerlijk om de boodschappen te stroomlijnen. Het voorbeeld van de dioxinecrisis toont daar het nut van. 
“Als de crisis verergert zal ze impact hebben op het plubieke leven. Je moet beslissen wat je doet met cultuur, toerisme en sport. Italië ging daarin behoorlijk ver door musea te sluiten en de voetbalcompetitie te schrappen. Het zou dus kunnen dat we de komende weken moeten beslissen over het schrappen van de play-offs en het opschorten van de Ronde van Vlaanderen. Een keuze tussen gezondheid en economie ook. Dat kan je niet aan dokters overlaten.
In elk geval moeten de gemeenschappen en gewesten overleggen om de crisispiek die er nog zit aan te komen het hoofd te bieden; Een crisismanager lijkt mij voor een complex land als België een goed idee.”
Kunnen we iets opsteken van de aanpak in China?
VAN DYCK. “In China wordt geen dissidentie geduld. België is gelukkig geen centralistisch geleide dictatuur en zal dus ook niet op die manier functioneren. Het Chinese model kopiëren is ook niet wenselijk, maar het is zeker nodig om de violen van mensen met verantwoordelijkheden gelijk te stemmen. Anders riskeren we een Mexicaans leger dat voor verwarring zorgt in een crisis die de dioxinecrisis toch overstijgt. En die kostte destijds wel de kop van de regering-Dehaene.”