Waarom zijn we zo pessimistisch?

Afgelopen week kregen Hans Rosling (postuum), zijn zoon Ola en schoondochter Anna een eredoctoraat uitgereikt van de Vrije Universiteit Brussel. In hun boek ‘Feitenkennis’ tonen ze op basis van feiten en statistieken aan dat de wereld er in vele domeinen beter aan toe is dan velen soms denken. Wat maakt dan dat zoveel mensen zo’n  negatief beeld hebben van de wereld rondom ons? Het zijn onze instincten, zo blijkt.
 

De Roslings kregen terecht veel aandacht voor hun titanenwerk om feiten en statistieken naar een breed publiek op een toegankelijke en inspirerende manier te presenteren. Zoj zetten ons ook aan toe kritisch denken. Maar in hun boek gaan zij ook dieper in op 10 instincten die maken dat mensen de werkelijkheid vaak negatiever inschatten dan uit de feiten blijkt. Ik haal graag 2 instincten aan die ook voor mij een ‘eye-opener’ zijn.
 
Het negativiteitsinstinct: onze neiging om eerder het slechte te zien dan het goede.3 zaken spelen mee: onjuiste denkbeelden over het verleden (vroeger was het beter), selectieve verslaggeving door journalisten én activisten, én het morele gevoelen dat het harteloos is om te zeggen dat het beter gaat zolang er nog slechte dingen zijn in de wereld.
 
Hoe hiermee omgaan? Feitenkennis betekent in de 1steplaats: herkennen wanneer je negatief nieuws krijgt en beseffen dat nare gebeurtenissen een veel grotere kans hebben om ons te bereiken. Als iets beter gaat, hoor je dat vaak niet. Daardoor krijg je een negatieve indruk van de wereld om je heen, en dat levert veel stress op. 
 
En hanteer volgende principes:
-Reken op slecht nieuws. 
-Goed nieuws is geen nieuws (zeker niet in de media en sociale media).
-Geleidelijke verbetering is geen nieuws. 
-Pas op voor het roze verleden (de gedachte dat het vroeger allemaal beter was)
 
Het éénperspectief instinct: we hebben de neiging om de wereld te bekijken, door één bril, meestal door onze eigen bril. Een eenzijdige kijk, en meestal geen volledige kijk, en onjuiste kijk. Zeer subjectief. Roslings zetten een pleidooi voor meerdere perspectieven, inzichten laten challengen door anderen, uit andere disciplines. Meerdere brillen opzetten. De wereld is zoveel aantrekkelijker als we verschillende gezichtspunten kiezen.

(op de foto tijdens de uitreiking van de eredoctoraten, vlnr: VUB-voorzitter Eddy Van Gelder, rector Caroline Pauwels, Anne Rosling-Rönnland en mezelf)