Vrouwen onder druk

Bijna 1 op 2 Belgen is van mening dat vrouwen meer dan voldoende gelijke rechten hebben verworven. Zo blijkt uit een recent wereldwijd onderzoek. Niet verwonderlijk: vooral mannen zijn die mening toegedaan, maar wel opvallend: eerder twintigers dan ‘boomers’ vinden dat de slinger te ver is doorgeslagen. Jongeren blijken wereldwijd minder progressief dan ouderen als het om gendergelijkheid gaat. 
 

​Er is op vlak van genderevenwicht de voorbije decennia al een hele weg afgelegd. Belgische mannen verdienen vandaag 8 procent meer dan vrouwen (zonder correctie op arbeidsduur), zo blijkt uit cijfers van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen. Dat is één van de kleinere loonkloven in de Europese Unie.​ En de kloof is groter bij oudere werknemers dan bij de jongeren. Maar in veel landen stoten nog steeds veel minder vrouwen door naar topfuncties als CEO of manager dan mannen. Ook als is er de laatste jaren vooruitgang geboekt, het 'glazen plafond' is er nog steeds én belooft wereldwijd zeker nog 30 jaar aan te houden. Of misschien straks nog langer.

​Het onderzoek werd begin dit jaar uitgevoerd in opdracht van het Global Institute for Women’s Leadership verbonden aan het vermaarde King’s College in London. De resultaten kwamen daar – en elders – hard binnen. “Ik had nooit gedacht dat ik dit in 2024 nog zou moeten meemaken”, liet een vrouwelijke commentator van Financial Times zich ontvallen in een reactie. Voor haar en anderen blijft het zoeken naar oorzaken en verklaringen. Heeft de economische conjunctuur ermee  te maken, of de toenemende polarisering in de samenleving? Voor mij – en de lezers van mijn recente boek ‘De toekomst is terug’ - komen deze resultaten geenszins als een verrassing over. Er zijn al enkele jaren voortekenen dat de maatschappelijke positie van vrouwen onder druk komt te staan, en die tendens zal zich de komende jaren nog doorzetten, wanneer de ‘mentale winter’ verder oprukt.

In die tendens wordt het (nieuwe) gezin  opnieuw de hoeksteen van de samenleving. En omdat die hoeksteen ons stevige anker wordt in de onzekere en onvoorspelbare vijandige tijd, willen we dat gezin zo perfect mogelijk maken, of althans naar die perfectie streven. Veel, zo niet alles, zal moeten wijken voor het kind. Als het om ons kind gaat, willen we het zoveel mogelijk kansen geven, en dus ook elk risico op ‘minder’ uitbannen. We staan voor een stijgende toeloop naar de kinderarts en langere wachtlijsten bij de kinderpsycholoog. 

De beweging naar het ‘traditionele’ gezin zal ook de ‘partner-vrouw-man-gezin’-relatie beïnvloeden. Als we de behoefte aan het sterke sturende leiderschap naar het gezin vertalen, impliceert dat dat de ‘mannelijke’ dimensie in het ouderschap zal versterken. Er komt opnieuw wat meer hiërarchie in het stel. De autoriteit van de ‘vader’ neemt opnieuw toe, en ‘vrouwen’ evolueren naar een meer onderdanige rol. Het fenomeen van ‘trad wife’ is een teken des tijds. Het is wellicht een van de meest controversiële stellingen in mijn boek, zo heb ik intussen gemerkt aan de commentaren van vrouwelijke lezers. De vraag ligt open of vrouwen van de 21ste eeuw (beter opgeleid, in vele gevallen eerste of enige kostwinner) zich straks zomaar zullen schikken in die onderdanige rol. 
Maar niet alleen de positie van vrouwen komt onder druk te staan. In de samenleving zal de stem van ‘ons soort mensen’ sterker klinken en zullen minderheden in verdrukking komen. Er komt een tijd aan van minder permissiviteit, waar men meer binnen de lijntjes moet, met een retour naar wat meer traditionele waarden. Progressieve verworvenheden zullen onder druk komen te staan. Ik verwacht meer en meer drieste aanvallen op LBGTQI+. 

En zoals gezegd: de slinger gaat de andere richting uit. Dan is het belangrijk om in te zien dat de rechten en vrijheden waarvan we vandaag genieten (waaronder gelijkwaardigheid van vrouw en man)  geen wetten van de natuur zijn, maar verworvenheden van mensen zijn, waarvoor jarenlang is gestreden. Als onze rechten en vrijheden het werk van mensen zijn dan kunnen mensen die rechten en vrijheden morgen ook opnieuw terugschroeven. Daarom is het meer dan ooit belangrijk om deze rechten en vrijheden in wetten (en zelfs in de grondwet) te verankeren. De tijd dringt. De winter wacht niet.
 
Foto: via pexels.com