Verandert corona uw leven?

Hoe verandert de coronacrisis uw leven? De onderzoeksgroep TOR van de Vrije Universiteit Brussel onderzoekt momenteel samen met het onderzoeksbureau hbits de sociale gevolgen van de corona-crisis. We werken anders, de scholen en veel winkels zijn gesloten en het openbare leven valt stil. Wat zijn de gevolgen hiervan voor uw dagelijkse leven? Doe nu mee aan dit onderzoek en vertel hoe uw dagelijks leven is veranderd via www.dagelijksleven.eu

Het coronavirus verstoort het dagelijks leven grondig. Scholen, restaurants, bars, bioscopen en winkels zijn gesloten, openbare evenementen werden geannuleerd. Het openbare leven is stil gevallen en we hebben ons teruggetrokken in de privésfeer. We werken vandaag overwegend van thuis uit.
 
Wat we de afgelopen twee weken beleven was tot voor kort onvoorstelaar. Niemand had zo’n scenario ooit voor werkelijkheid kunnen aannemen, zelfs niet toen de beelden uit Wuhan al dagelijks het journaal haalden. We hebben ook geen idee hoe het verder zal lopen. We weten nog niet hoelang deze crisis zal duren, we hebben nog geen zicht op de economische gevolgen op langere termijn. We kunnen niet inschatten wat de impact zal zijn voor de sociaal zwakkeren in onze samenleving, zoals de kansarme leerlingen die voor lange tijd zonder begeleiding van de school zijn afgesneden. We weten ook niet hoeveel families uiteindelijk met het virus en met sterfgevallen zullen getroffen worden. 
 
Voor tijdsonderzoekers biedt deze crisis echter ongeziene kansen. Vaak leren wetenschappers meer uit crisissen en pathologische situaties dan uit de normaliteit. Psychologen leiden uit patologieën af hoe de menselijke geest functioneert, artsen leren uit ziekte wat gezondheid is, onverwachtte verschijnselen in de natuur leiden tot nieuwe ontdekkingen in de natuurkunde. In de sociologie is dit niet anders. De onderzoeksgroep TOR organiseerde een eerste tijdsbestedingsonderzoek in 1984 bij werklozen. Door na te gaan hoe werklozen de vrijgekomen tijd als gevolg van werkloosheid invullen en hoe ze nieuwe routines opbouwen, kregen we meer inzicht in hoe tijdstructuren functioneren. 35 jaar later bestudeerden we een andere groep die op korte tijd naar een ander tijdsregime overgingen. De werknemers van FEMMA, een vrouwenorganisatie, gingen in 2019 voor een volledig jaar over van een 36-urenweek naar een 30-urenweek. Ook dit experiment was een gelegenheid om door middel van tijdsbestedingsonderzoek, na te gaan hoe een radicale arbeidstijdvermindering en reorganisatie van de arbeidstijd de tijdsbesteding in gezinnen door elkaar haalt en leidt tot nieuwe regelmaten. Dergelijke studies kunnen ons leren hoe arbeid, gezinstijd en vrijetijd in balans worden gehouden. Of hoe de dag- en weekcyclus, sociale relaties, openingsuren of media onze tijdsbesteding structureren en synchroniseren.
 
Wat de coronacrisis teweeg breng is echter van een andere orde. In nauwelijks een paar weken tijd is het dagelijkse leven zoals we dat kennen uit onze gewone tijdsbestedingsstudies drastisch veranderd. Dit gaat niet over individuen die een drastische veranderingen in hun persoonlijke tijdsordening ervaren: werkloos worden, op pensioen gaan, een arbeidsduurverkorting meemaken, … Niet alleen onze persoonlijke tijdsordening is op een paar dagen fundamenteel door elkaar gegooid, de collectieve ritmen die ons dagelijks leven structureren zijn in grote mate weggevallen. De traditionele sociale ‘Zeitgebers’, zoals de werktijden, schooltijden, openingstijden ...  functioneren niet meer. Levenssferen die in moderne samenlevingen vaak strikt gescheiden zijn – gezin, werk, onderwijs, zorg, ontspanning – worden van de ene dag op de andere teruggebracht in de gezinssfeer. Werktijden, openingsuren, uren van het openbaar vervoer, week- weekend, vakantie, … het is allemaal in grote mate betekenisloos geworden. Zelfs de overgang naar het zomeruur is dit jaar een triviale gebeurtenis, wat maakt het ook uit … er zijn geen vaste tijden meer.
                                                                                                                                      
Deze verstoring van routines biedt misschien ook kansen, beperkingen leiden vaak tot nieuwe mogelijkheden. Misschien zet het ons aan het denken over de rush van ons leven van alle dag, misschien zet ons aan tot bezinning over hoe we onze tijd besteden? Misschien leidt het ook tot nieuwe vormen van werken en samenwerken? 
Maar misschien zullen we na deze crisis net meer dan ooit beseffen dat werken een sociale activiteit is die we beter gescheiden houden van de gezinssfeer, dat het wel plezant is te kunnen werken zonder jengelend kinderen rondom en dat het echt wel fijn is om buiten de gezinssfeer te ontspannen met andere mensen. Misschien merken we ook dat shoppen in echte winkels, met echte mensen en klanten veel leuker is dan online shoppen. En wellicht komen we ook tot het inzicht dat een collectieve tijdsordening niet noodzakelijk beperkingen inhoud, maar net noodzakelijk is om het sociale leven in goede banen te leiden.
 
Om de veranderingen in de tijdsbestedingspatronen van mensen in kaart te brengen en hoe dit evolueert naarmate de coronacrisis langer duurt, zijn de onderzoekers van de VUB nog steeds op zoek naar mensen die willen deelnemen aan ons tijdsbestedingsonderzoek. 
 Doe daarom nu mee aan dit onderzoek en vertel  hoe jouw dagelijks leven is veranderd via www.dagelijksleven.eu

 Hoofdonderzoekers: Ignace Glorieux, Joeri Minnen, Sven Rymenants en Theun Pieter van Tienoven
Contact: Ignace Glorieux ([email protected]) en Joeri Minnen ([email protected])