Tijd voor grote 'reset'

Deze week tweette de grote baas van de Antwerpse haven, Jacques Vandermeiren, dat de covid-19 crisis een uitzonderlijke kans biedt voor een grote “reset”. Samen met alle maatschappelijke stakeholders wil hij werk maken van waardengedreven oplossingen voor de uitdagingen die niet wachten. Ik wil zijn visie 200% onderschrijven. Deze crisis biedt meer kansen dan bedreigingen. We mogen ons niet wentelen in defaitisme en zwartgalligheid, of terugvallen op remedies uit het verleden. De toekomst maken mensen zelf. Een vurig pleidooi voor een nieuw begin.
 

Een half jaar na het uitbreken van de coronapandemie heeft de wereld stilaan leren omgaan met het virus en wordt de maatschappelijke impact steeds duidelijker. We zullen moeten leren leven met een gecontroleerd risico, anders dreigt ons sociale, economische en maatschappelijke leven helemaal ontwricht te worden. There is no free lunch.
 
Ik heb het hier in maart al geschreven: dit is de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. We bevinden ons meer dan ooit op een kantelmoment in de geschiedenis. De manier waarop mensen, maar ook bedrijven en zelfs hele landen, met deze crisis en veranderingen omgaan kan zeer uiteenlopend zijn. De crisis versterkt bij sommigen een tendens naar een toegenomen egoïsme, en het terugplooien op zichzelf in een veilige ‘heimat’. Anderen vluchten in het verleden en voor hen bevestigt de crisis het gevoelen dat het vroeger allemaal beter was, “in de tijd van voor corona”. Ik heb hier vroeger al geschreven dat we niet blind mogen zijn voor de gevaarlijke tendensen die door een crisis van deze omvang worden versterkt. Wie zijn geschiedenis kent, weet waarover ik spreek. 
 
Maar er is ook een 3de weg waarbij mensen uit deze crisis de kracht putten om versneld werk te maken van een duurzame en inclusieve wereld. Samen met o.a. Jacques Vandermeiren en Klaus Schwab (voorzitter van het World Economic Forum) in zijn recente boek “The great reset”, ben ik ervan overtuigd dat deze crisis meer kansen dan bedreigingen biedt. Op voorwaarde dat we die kansen willen grijpen. Never waste a good crisis, is een veel aangehaalde uitspraak van de Britse oorlogsheld Winston Churchill. Dit is meer dan ooit het moment om versneld werk te maken van een andere en betere toekomst. 
 
Schwab en co-auteur Thierry Malleret zijn absoluut geen dagdromers en stippen 5 prioriteiten aan die hoog op de agenda moeten komen van leiders – en opiniemakers - in uiteenlopende maatschappelijke domeinen (van politiek over bedrijfsleven tot “civil society”). Ik haal ze graag hier even aan:

1. Werk maken van een nieuw sociaal contract dat borg moet staan voor een inclusieve samenleving. Er is meer wat ons verbindt dan wat ons verdeelt, ook al lijkt de verdeeldheid momenteel de bovenhand te halen in bijvoorbeeld de VS in de aanloop naar de presidentsverkiezingen. Het moet ook een contract zijn met de toekomstige generaties. We kunnen onze kinderen en kleinkinderen niet opzadelen met een torenhoge schuldenberg.
2. Meer dan ooit tijd voor een “green deal”, een koolstofarme economie en een duurzame wereld. De tegenstelling tussen een groene economie en tewerkstelling is een valse tegenstelling. Zeker een transformatie dringt zich op in vele sectoren, en dat zal aanleiding geven tot ingrijpende herstructureringen, maar zal ook aanleiding geven tot nieuwe, maatschappelijk zinvolle jobs.
3. De coronacrisis heeft voor iedereen duidelijk gemaakt dat onze toekomst digitaal zal zijn, voor jong én oud. De 4de industriële revolutie wacht niet, en staat aan onze voordeur. Technologie is een baken van vooruitgang, maar we mogen niet blind zijn voor alle ethische en menselijke neveneffecten. Technologie is nooit helemaal neutraal.
4. Een nieuw economisch model is onomkeerbaar. Daarbij zal meer aandacht moeten gaan naar de lange termijn, dan naar de korte termijn. Bedrijven met een lange termijnvisie zijn meer succesvol en meer crisisbestendig dan anderen, toonde ik in mijn boek “De onsterfelijke onderneming” al aan. Maar we staan ook aan de vooravond van een kapitalistische omwenteling: van een economie die heel lang, te lang, werd gedreven door de eenzijdige belangen van aandeelhouders naar een economie die kiest voor gedeelde waarde voor alle stakeholders.
5. Tenslotte is er meer dan ooit nood aan een grotere samenwerking op wereldvlak. Een crisis kent geen grenzen heeft het verleden meermaals bewezen. En een pandemie van deze omvang is per definitie globaal, zonder grenzen. Daarom zullen landen, ook binnen Europa, meer dan ooit moeten samenwerken, in plaats van zich kortzichtig tegen te werken. 

 
Ik voel rondom mij de laatste weken (en maanden) enorm veel positieve energie, bij mensen met de meest diverse achtergronden, van groot tot klein, mannen en vrouwen. Laten we deze energie niet verloren gaan, en samen werken aan een betere toekomst. Het is mijn overtuiging dat mensen van goede wil zullen slagen in deze grote “reset”. De toekomst is begonnen. Waar wacht je nog op?