Vooruitblik 24: Terug naar het platteland

58 procent van de Vlamingen wil het liefst in een landelijke omgeving wonen, zo blijkt uit een recent onderzoek van bouwsite Livios. De stad lijkt zijn aantrekkingskracht verloren te hebben, in het bijzonder bij jongeren. En de Oostenrijkse bergen zijn onze favoriete vakantiebestemming deze zomer. De toekomst is aan het platteland, weg van een als bedreigend aanvoelende wereld. 
 

Een landelijke omgeving, met bij voorkeur een vrijstaande viergevelwoning, biedt Vlamingen privacy,  weinig geluidsoverlast, is verkeersveilig en de lucht is er proper, zo leert het onderzoek van Livios ons nog. Wellicht is er geen betere indicator voor de tijdgeest waarin we leven dan onze woning. Ons huis, de plek die het meest van ons is, en de inrichting daarvan spiegelen onze blik op de wereld. 

In tijden van onzekerheid grijpen veel mensen steevast terug naar oude, gevestigde waarden. Wanneer de angst voor de toekomst toeneemt, hebben velen de neiging om zich te borgen in het eigen nest en af te sluiten. Openheid maakt plaats voor geslotenheid. Ik vergelijk de huidige tijdgeest weleens met het leven in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. Het was een lange periode van economisch stormweer en angst voor de toekomst. De bouwstijl van vele Vlamingen in die periode liet zich inspireren door oude boerderijtjes, uit de fantasiewereld van Stijn Streuvels, ook wel eens ‘fermette’ genoemd. De fermette werd gekenmerkt door kleine ramen en een bruin eikenhouten interieur dat wel weggeplukt leek uit de kleine boerderijtjes in het Openluchtmuseum Bokrijk. Wie de authenticiteit wou opdrijven, liet nog een karrewiel in de muur metselen. Een halve eeuw geleden was de fermette een breuk met de moderniteit en openheid van de golden sixties. In die dagen was de fermette nog een statussymbool voor iemand die mee was met de tijd. 

Anno vandaag bouwen Vlamingen al lang geen fermettes meer, maar de angst en onzekerheid steken wel al enkele jaren opnieuw de kop op. En dat laat zich voelen in de nieuwbouwstijl met kubistische woonvormen, opnieuw met kleine raampartijen aan de straatkant en minimalistische interieurs, geïnspireerd door de Duitse Bauhaus-esthetiek van ruim honderd jaar geleden. De fermette van gisteren is vandaag een bunkerwoning geworden, een constructie met veel gewapend beton, een veilige schuilplaats midden in een vijandige omgeving. En de zogeheten fermettecultuur van een halve eeuw terug heeft plaatsgemaakt voor een bunkermentaliteit. De fermette en de bunkerwoning zijn uiterlijk verschillend, maar zijn beide een symbool voor het zich terugtrekken uit de boze buitenwereld en een terugplooien op zichzelf. De fermette en de bunkerwoning zijn als een eigentijdse refuge, een vertrouwd toevluchtsoord in tijden van rampspoed. 

Dit is een herwerkte bijdrage uit mijn boek 'De toekomst is terug', verkrijgbaar in elke boekhandel (Pelckmans Uitgevers)
Foto: Lisa Fotios, via pexels.com