Sorry is niet voldoende

De advocate van kunstenaar Jan Fabre deed  het een beetje omzwachteld vorige week, de Nederlandse sportief directeur van voetbalclub Antwerp beraamt zich intussen nog altijd. Excuses aanbieden, sorry zeggen, voor gepleegde misstappen valt velen nog altijd moeilijk. En de vraag dringt zich op of het aanbieden van publieke verontschuldigingen al bij al geen gemakkelijk uitweg blijft en voldoende is om tot de orde van de dag over te gaan.
 

 Het publiek aanbieden van verontschuldigen na een misstap was de voorbije jaren  aan een steile opmars bezig en dat in de meest uiteenlopende sectoren: van het bedrijfsleven over de sport en de media tot de politiek. Het leek een handige manier om na fout gedrag – professioneel of persoonlijk - kortstondig het boetekleed aan te trekken, even nederig te buigen, om dan weer snel over te kunnen gaan tot de orde van de dag. 
 
Verontschuldigingen aanbieden voor een fout of een misstap is overigens geen lichtzinnige keuze. Er moeten heel wat juridische argumenten worden afgewogen : staat zich verontschuldigen ook niet gelijk aan schuld bekennen? Zeker als boetes of schadeclaims in de lucht hangen. Ook dat liep  vorig jaar als een rode draad doorheen het proces tegen Bart De Pauw. En speelt nu ook Marc Overmars blijkbaar parten.
 
Of er is het persoonlijke eergevoel van de betrokkenen: ik heb gelijk, waarom moet ik nu toegeven aan zoveel goedkoop populisme ? 
 
Of soms speelt een opportuniteitsafweging, een gevoel van timing: is het niet beter om door de zure appel te bijten, even op de blaren zitten en dan weer over te gaan tot de orde van de dag? 
 
‘Sorry’ zeggen, leek soms veel op een monsterverbond van advokaten en PR-specialisten om hun klanten uit de mediatieke storm te helpen.  Maar naar de geloofwaardigheid van het aanbieden van zoveel excuses worden sinds kort steeds meer vragen gesteld : dreigt een nummertje ‘sorry’ zeggen door de buitenwacht niet snel doorprikt te worden als een ‘goedkoop’ effectje, en als een boemerang in het eigen gezicht terug te keren ? De excuses die Bart De Pauw vorig jaar aan het einde van het proces aanbood aan zijn slachtoffers vielen in elk geval op een koude steen bij de direct betrokkenen. ‘Too little, too late’.
 
Het verleden heeft in elk geval aangetoond dat het niet langer volstaat om zich alleen maar publiek te verontschuldigen. Het is minstens even belangrijk om aan te geven dat de persoon in kwestie of de betrokken onderneming zelf bereid is om lessen te trekken, zaken te veranderen en radicaal het roer te willen omgooien. En dat is geen eenvoudige opdracht. Het is in dat verband nog altijd wachten op de concrete afspraken die Fc Antwerp heeft gemaakt met zijn nieuwe sportief directeur.
 
Vaak dient ook opgebokst tegen een diep gewortelde cultuur, en daarmee gepaard gaande uitwassen. Of blijkt de cultuur achter te lopen op nieuwe normen en waarden in de samenleving. Wat vroeger breed aanvaard werd, of met de mantel der liefde werd toegedicht, is dat vandaag niet langer. Het is wat Jan Fabre thans ook heeft moeten ontdekken in de rechtbank.
 
In dat opzicht is het ook belangrijk dat de grote baas van een onderneming zelf het boetekleed aantrekt en zich niet verschuilt achter woordvoerders of ondergeschikten of de verantwoordelijkheid probeert af te schuiven naar derden. Soms rest er niets anders dan ontslag aan te bieden. Sorry volstaat inderdaad niet langer.