Geef de patiënt een stem

De voorbije maanden hebben beleidsmakers, experten en opiniemakers van allerhande slag veel tijd en ruimte gekregen  in de media om hun visie op de coronacrisis naar buiten te brengen. En terecht. Maar één groep werd amper gehoord: de patiënten. Het leek wel of zij herleid zijn tot een statistiek in de dagelijke tv-journaals. Daarom is het goed dat er een vereniging is, de vzw Patient Empowerment, die ijvert voor een actieve rol van de patiënt in de zorgverlening. Ik ben graag hun ambassadeur.

In mijn boek ‘Het merk mens’ (LannooCampus, 2007) beschreef ik hoe consumenten steeds meer de macht naar zich toetrekken in de relatie tot merken. Het is een tendens die zich sindsdien alleen maar versterkt heeft. Aan de basis van deze ontwikkeling ligt de drijfveer van empowerment, waarbij mensen de regie van hun leven in handen nemen. In combinatie met de drijfveer van verbondenheid leidt dit tot belangrijke maatschappelijke bewegingen. Denken we maar aan #metoo of Black Lives Matter. Ik schreef er op deze plaats al vaak over.
 
Het is een ontwikkeling die die niet kan of mag voorbij gaan aan de muren van ziekenhuizen of zorgcentra. Ieder van ons komt zelf, of via familie, collega’s of vrienden, wel eens in een ziekenhuiskamer of op een operatietafel terecht. De coronacrisis heeft bovendien aangetoond hoe belangrijk goede gezondheidszorgen wel zijn in onze moderne samenleving. In ons land kunnen we gelukkig rekenen op een zorg van zeer hoge kwaliteit, die ons vaak in het buitenland wordt benijd. Bovendien ken ik velen die na een eerste opname in een ziekenhuis zeer aangenaam verbaasd zijn over de grote, persoonlijke toewijding en zorg van de medische staf en het zorgpersoneel. Een bekende bedrijfsleider vertelde enkele jaren terug na een plotse ziekenhuisopname dat hij dan pas begreep waarom hij belastingen en sociale bijdragen betaalt. Maar het is ook mijn overtuiging – en die van velen – dat de stem van de patiënt in de zorg meer en beter naar waarde moet worden geschat.  Zorgverleners moeten naar hun patiënt luisteren, de patiënt is nu eenmaal degene die de finaliteit van de zorg vertegenwoordigt.
 
Daar gaat precies Patient Empowerment over: het proces dat leidt tot een gelijkwaardige relatie zorgvrager-zorgverstrekker. Het betekent dat de zorgvrager controle of een gevoel van controle houdt over het gezondheidsproces dat hij ondergaat. Daar zorgen de zorgvrager, de zorgverstrekker, de zorgorganisatie en het zorgsysteem samen voor. Dat is ook het opzet van de vzw Patient Empowerment. De vzw wil het afhankelijkheidsgevoelen van de patiënt verkleinen  en de relatie patiënt-zorgverlener verbeteren. Het zal ook leiden tot minder conflicten tussen patiënten en zorgverleners.
 
Maar empowerment van de patiënt mag niet beperkt blijven tot de persoonlijke zorg en de interpersoonlijke relatie patiënt-zorgverlener. Patiënten zijn ook ervaringsdeskundigen inzake de organisatie van de zorg, van de zorgorganisatie en van het zorgsysteem in het algemeen. Net als medewerkers in een bedrijf bezitten patiënten de kennis om verbeteringsprocessen te voeden. 
​
En net als voor werknemers in ondernemingen wordt die kennis binnen zorgorganisaties nog onderbenut. De zorg kent ook zonder corona doorlopend turbulente tijden en het zijn de zorgorganisaties waarvan de beleidsmakers de patiënten nauw betrekken bij hun zorgaanbod die zullen overleven. 
 
Voor meer informatie: www.patientempowerment.be
​