Nieuwe tijdrekening

Het is moeilijk de geschiedenis te herkennen terwijl je er middenin zit, hield Geert Mak ons al eerder voor.  En zo is dat ook met de coronacrisis die de wereld de voorbije maanden in de ban heeft gehouden. Corona is meer dan een virus. De economische impact zal zich wellicht nog 10 jaar laten gevoelen. We zullen corona overleven, maar de wereld zal nooit meer dezelfde zijn. Een  nieuwe tijdrekening dient zich aan. De post-corona wereld in 10 stellingen en vaststellingen.

1. We leggen op dit moment nog steeds een grote collectieve veerkracht en weerstand aan de dag om het coronavirus, en de gevolgen daarvan, te lijf te gaan.  Crisissen worden dan graag omschreven als opportuniteiten. Maar op langere termijn zal corona een kantelmoment blijken in de toename van de systeemangst. Risico’s zullen sterker gemeden worden, en veiligheid en zekerheid komen hoger dan ooit op de mentale agenda te staan.
2. Corona zal maken dat mentale – en fysieke – grenzen en muren zullen opgetrokken worden, en gesloten zullen blijven. Het terugplooien op de ‘heimat’ of het eigen ‘nest’ als ultieme verdedigingsreflex tegenover alles en iedereen die vreemd of onbekend is. ‘Blijf in je kot’ zal nog lang nazinderen. De vlucht uit de stad en naar het platteland is wereldwijd ingezet.
3. Voor wie al langer ten strijde trok tegen de globalisering zal corona het ultieme alibi zijn om nationalistische reflexen de vrije loop te laten. Wie dacht dat het met Brexit wel zou overwaaien, vergist zich. De wereld is niet langer ‘plat’. De-globalisering, glocalisering en zelfs lokalisering zijn de  nieuwste buzz-woorden.
4. Corona maakt de kwetsbaarheid duidelijk van een hyper geconnecteerde wereld, economie en logistieke ketens, die ons de voorbije kwarteeuw heel veel economische groei en voorspoed bracht. Ondernemingen zullen geneigd zijn om hun onafhankelijkheid te versterken en minder afhankelijk te zijn van anderen. De netwerkeconomie, en netwerksamenleving, komen onder druk te staan.
5. In een poging om ons te wapenen tegen “zwarte zwanen” zal de opmars van de ‘surveillance state’ zich verder doorzetten. Privacy moet dan opzij gezet worden voor de individuele en collectieve veiligheid. Controle van individuen, in hun doen en laten, wordt dan geprezen als een deugd, eerder dan een gevaar.
6. Digitaal wordt meer dan ooit het nieuwe normaal. Van thuiswerken tot online les volgen. Ook oudere generaties hebben tijdens deze crisis de eerste stappen in de digitale wereld gezet om contact te houden met familie en vrienden. Zij hebben ook de weg naar e-commerce ontdekt. In een onzekere wereld lijkt digitale communicatie een levenslijn te bieden.
7. De coronacrisis heeft de ‘witte boorden’ onder ons verplicht om van thuis uit te werken. Intussen vinden we langzaam de weg terug naar onze fysieke werkplek. Maar niets zal nog zijn wat het is geweest. Een nieuwe evenwicht dient gezocht waarbij mensen thuiswerken combineren met een fysieke werkomgeving. Dat is dan vooral een ontmoetingsplaats met collega’s. Het is niet langer een individuele keuze, maar in vele bedrijven (oa banken) een structurele en blijvende trend.
8. De drijfveren van empowerment en verbondenheid zetten zich verder door in deze coronatijden. Black Lives Matter is een goed voorbeeld van de kracht die uitgaat van de cocktail van beide drijfveren. Het leidt tot opstandige bewegingen die gevestigde machten en krachtsverhoudingen doet wankelen. De jaren twintig zullen woelige jaren zijn, met vele maatschappelijke spanningen en conflicten die op straat worden beslecht.
9. De coronacrisis treft iedereen, maar sommige sectoren en activiteiten worden zwaarder geraakt door de nasleep van het virus dan anderen. Het grootste slachtoffer is zondermeer de beleveniseconomie (de verzamelnaam voor toerisme, horeca, culturele en sportieve evenementen). Belevenissen waren de voorbije kwarteeuw aan een steile opmars bezig in ons leven, maar in een wereld van ‘social distancing’ staan zij zwaar onder druk. Het is een sector die zich helemaal opnieuw zal moeten uitvinden.
10. Landen en culturen die gekenmerkt worden door een hoge graad van risico-vermijding blijken de meest pessimistische verwachtingen te hebben naar de toekomst. België is een land met een uitgesproken risico-averse cultuur en mentaliteit onder de bevolking. Het laat zich uitschijnen dat ons land er zeer lang zal over doen om uit deze crisis te geraken,  en dat in tegenstelling tot landen die een veel ondernemender en meer wendbare cultuur hebben en die in de crisis eerder de kansen dan wel de gevaren zien. Het is wat het is.
     
     

Voor wie mij kent, weet dat ik geen zwartkijker ben. Maar ik heb ook nooit met een roze bril rondgelopen. Er is een gulden middenweg die zin voor realisme combineert met een flink dosis voluntarisme. ‘Waar een wil is, is een weg’, is al vele jaren mijn leitmotiv. En meteen ook een uitweg, ook uit elke crisis. De wereld na corona zal een andere wereld zijn, maar dat betekent niet dat we onze dierbare waarden van samenwerking en verbondenheid en geloof in vooruitgang moeten opzij  schuiven. We zullen er alleen harder voor moeten knokken, met krachtige tegenwind zelfs.

​We moeten ons aanpassen aan een nieuwe werkelijkheid, maar we moeten ook en vooral onszelf blijven. Het  is het ultieme recept om te overleven in woelige tijden.

​Aan iedereen intussen een deugddoende vakantie, in eigen land, of in het buurland.
De volgende ‘kijk’ wordt begin september verwacht.
Tenzij de actualiteit er anders over beslist.