Merken op de barricades

Toonaangevende technologie- en sociale mediabedrijven, zoals Apple, Amazon, Facebook en Twitter, kwamen afgelopen week in het oog van een storm terecht door hun beslissing om de verslagen president Trump de toegang te ontzeggen tot hun platformen. Een debat over vrijheid van mening en misbruik van private monopolies deed vele gemoederen verhitten. Met hun keuze zetten deze bedrijven een doorgedreven vorm in van merkactivisme waarin maatschappelijke stellingnames niet langer vrijblijvend zijn, maar zich ook vertalen in praktijk.

Heel wat ondernemingen in de VS hebben zich de voorbije jaren expliciet geëngageerd in brandende maatschappelijke gebeurtenissen. In 2020 namen toonaangevende Amerikaanse bedrijven publiekelijk stelling na de dood van George Floyd en het protest van Black Lives Matter. Van Apple en Disney over Walmart en Nike tot Netflix en Spotify werden symbolische acties en steunbetuigingen opgezet. Sommigen gingen nog een stap verder en ondersteunden ook financieel organisaties die opkomen voor burgerrechten en strijden tegen raciale ongelijkheid. Onuitgegeven in de geschiedenis, schreef ik hier enkele maanden geleden al.
 
In de aanloop naar de presidentsverkiezingen gingen sommige ondernemingen nog een stap verder door op te roepen om te gaan stemmen. Procter & Gamble riep de bevolking expliciet op om actie te ondernemen tegen het toenemende racisme, deel te nemen aan marsen en zelfs stemgedrag in overweging te nemen. Twee weken voor de verkiezingsdatum lanceerde het kledingmerk Nike nog een 60 seconden video, “Time to vote”, met o.a. LeBronJames in de hoofdrol om kiezers ertoe aan te zetten om van hun kiesrecht effectief gebruik te maken. De boodschap was duidelijk: je hoeft geen sportvedette te zijn om een verschil te maken in de wereld. En of het gewerkt heeft? De opkomst bij de verkiezingen brak alle records en Trump werd verslagen.
 
De technologiebedrijven schakelden afgelopen week dan nog een versnelling hoger door Trump de toegang te ontzeggen tot hun platformen. Er zich van bewust zijnde dat deze stap op kritiek zou onthaald worden, niet alleen door de aanhangers van Trump zelf, maar ook door voorstanders van het recht op vrije meningsuiting. Misschien hoopten ze wel op een goed blaadje te komen bij de nieuwe Amerikaanse president. 
 
Maar het ziet er wel naar uit dat zelfregulering niet langer zal volstaan, en dat steeds meer stemmen opgaan om ‘big tech’ sterker aan de banden te leggen, en te reguleren. En dat was misschien niet helemaal de bedoeling.
 
Wordt vervolgd.