Korte of Lange Termijn?

In vele ondernemingen wordt de bladzijde van het jaar 2020 omgeslagen. Voor velen was het een somber, zelfs een verloren jaar. En 2021 houdt nog vele onbekenden in zich, in het bijzonder naar de naweeën van de coronacrisis. Velen maken hun plannen - deels begrijpelijk - met een focus op de korte termijn. Onderzoek toont aan dat amper 1 op 4 bedrijven een strategie op de langere termijn heeft. Nochtans zullen zij als grote winnaars uit een crisis komen. Tijd voor een nieuw evenwicht.

Al ruim een kwart eeuw wordt het economische denken en handelen bepaald door de blik op de korte termijn. Succes van ondernemingen wordt elke drie maanden afgemeten aan de hand van kwartaalcijfers die de waarde van beursgenoteerde ondernemingen in de hoogte kunnen stuwen of doen instorten.  Wie de voorbije jaren kanttekeningen plaatste bij de dictatuur van de korte termijn werd net niet weggelachen als wereldvreemd of verweten ronduit naïef te zijn. Wie opkwam voor de langere termijn werd weggezet als een dromer of zweverige wereldverbeteraar. 
 
Toch waren er de voorbije jaren ook al heel wat kritische wetenschappers die in toegankelijke publicaties (Dewachter, Verhaege, Achterhuis)  tegen de stroom durfden in te varen, en daarvoor ook steeds meer bijval genoten. En er waren ook ondernemers die kozen voor de tegenstroom, weg van de korte termijn, en met een blik vooruit, gericht op de toekomstige generaties ook. Van Paul Polman, voormalig CEO van Unilever, was de uitspraak dat aandeelhouders die alleen maar oog hebben voor korte termijn resultaten maar elders dienden aan te kloppen met hun geld. 
 
Maar tot voor kort leek kiezen voor de lange termijn eerder op een filosofische, soms ook ethische, stellingname. Er waren amper cijfers die konden onderbouwen dat een visie voor de lange termijn ook in economisch en financieel opzicht succesvol kan zijn. Een studie uit 2017 door consultancy McKinsey onder 615 Amerikaanse ondernemingen die 60 à 65 percent van de totale Amerikaanse beurswaarde vertegenwoordigen, leest als een groot pleidooi voor de lange termijn. Ondernemingen die een visie en strategie ontwikkelen die focust op de lange termijn leggen over een periode van 15 jaar omzet- en groeicijfers voor die respectievelijk 47 en 36 percent hoger liggen dan  ondernemingen die vooral gericht zijn op de korte termijn. Over diezelfde periode hebben zij ook 81 percent meer economische winst geboekt. 
 
En zij leveren bovendien een grotere maatschappelijke bijdrage. Ondernemingen met een lange termijn strategie creëerden gemiddeld 12.000 jobs meer over de periode 2001 tot 2015 dan wie korte termijn denkt en handelt. En McKinsey waagt zich zelfs aan de boude stelling dat indien alle ondernemingen in de VS over dezelfde periode zouden gedacht en gehandeld hebben met een lange termijn perspectief er in totaal ruim 1 biljoen dollar (US trillion)  aan extra waarde zou gecreëerd zijn voor de Amerikaanse samenleving. Dat zou zich vertaald hebben in meer dan 5 miljoen extra banen. 
 
Wat kenmerkt de lange termijn ondernemingen? Zij investeren meer dan gemiddeld in toekomstgerichte activiteiten, hun inkomsten zijn meer gebaseerd op onderliggende waarde creatie dan op boekhoudkundige spitstechnologie en zij minder gedreven door de grillen van Wall Street. En zij hielden ook veel beter stand in de periode van financiële en economische crisis, 2008-2009. McKinsey concludeert verder dat er geen enkele economische maatstaf bestaat die het korte termijn denken en handelen van ondernemingen kan rechtvaardigen. En toch blijkt in het onderzoek  slechts een minderheid, 27 percent om precies te zijn, van de ondernemingen echt op de lange termijn te denken en te handelen. Veel doet vermoeden dat het precies dit kwart van de ondernemingen zal zijn dat morgen ook zal overleven. Voor de korte termijn is het vijf voor twaalf.