Klimaat: dubbel gevoel overheerst

Het was voor velen onder ons een dubbel gevoel: eind oktober pootjebaden in de Noordzee, of picknicken in het park, bij 25 graden. We laten het ons graag welgevallen maar terzelfdertijd maken we de bedenking: dit is niet normaal. Ook al mogen de oorlog in Oekraïne en het dure leven ons vandaag de meeste kopzorgen bezorgen, de voortschrijdende opwarming van de aarde blijft de grootste bedreiging voor de mens, zo stelt ook verzekeraar Axa vast in een wereldwijd onderzoek naar veiligheidsrisico’s. Maar er is hoop.

De oorlog in Oekraïne en het dure leven domineren al maanden de agenda van burgers, ondernemers en beleidsmakers.  En zullen dat ook tot diep in het nieuwe jaar blijven doen. Maar we zullen deze crisissen overleven. Periodes van economische recessie, torenhoge inflatie, sluitingen van bedrijven en zelfs hele sectoren, met bijhorende werkloosheid, zijn onaangenaam maar deel van ons bestaan. Oorlogen en wereldoorlogen maken soms miljoenen onschuldige slachtoffers en laten diepe sporen na, maar zijn deel van onze collectieve geschiedenis. Maar de opwarming van de aarde, de verandering van het klimaat en de verregaande impact op ons leven en werken zijn zonder voorgaande in de geschiedenis van de moderne mens. 
 
En dat bewustzijn is zeer diep doorgedrongen, zo leert recent wereldwijd onderzoek van Kantar. De opwarming van de aarde scoort  momenteel als 3de topprioriteit onder de bevolking, na de oorlog in Oekraïne en de inflatie. De hete zomer van 2022 is daar zeker niet vreemd aan. En in tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd is dat bewustzijn even groot onder alle generaties: van jong tot oud. Sommige recente onderzoeken geven zelfs aan dat de ongerustheid over het klimaat groter is bij babyboomers dan bij millennials. 
 
Maar er is hoop. Ook al ziet een meerderheid van de Vlamingen de toekomst van de planeet somber in, toch zijn we ervan overtuigd dat we de aarde nog kunnen redden, zo blijkt  uit een recent grootschalig onderzoek bij ruim 2.500 mensen in opdracht van De Zondag. Zij geven ook aan bereid te zijn om meer te betalen voor duurzame voeding, kleding of huishoudproducten. Alleen gaapt er vandaag een kloof tussen attitude en feitelijk gedrag als gevolg van de economische crisis. Een grote groep van consumenten kiest noodgedwongen voor goedkopere, vaak minder duurzame producten.
 
Maar elk nadeel heeft ook zijn voordeel. Als gevolg van de oorlog en de prijsstijgingen hebben de Belgen in oktober alvast 10 procent minder elektriciteit verbruikt. Dat is goed voor de portemonnee én voor het klimaat. 
 
In zijn nieuwste - soms wat ontoegankelijke - boek 'Verschuivingen' noemt de Vlaamse sterauteur Stefaan Hertmans de klimaatverandering het meest alomvattende thema van onze tijd. Het gaat immers niet alleen om de levensvoorwaarde op de planeet, maar de klimaatverandering sleept in haar kielzog andere kernproblemen mee (waaronder pandemieën, migratiestromen en hongersnood), en veroorzaakt die zelfs.
 
Als straks de oorlog voorbij zal zijn, en de prijzen gestabiliseerd, dan zal de klimaatverandering, met alle bijhorende gevolgen, de grootste ‘verschuiving’ van deze eeuw blijken te zijn. Het is nooit te laat om er wat aan te doen.