Kinderen van de 21ste eeuw

De klimaatbrossers in de straten van Brussel en de gele hesjes in het hart van Parijs blijven tot de verbeelding spreken. Zij laten niemand onverschillig. Zij dagen overheden, media en publieke opinie uit. Beide bewegingen zijn verschillend naar inhoud en samenstelling, en toch hebben zij ook enkele belangrijke gelijkenissen. Zij zijn de kinderen van de 21ste eeuw.

De klimaatbrossers en de gele hesjes kunnen op brede sympathie rekenen in de ruimere bevolking. Zij houden ons ook een spiegel voor. Zij stellen ons voor fundamentele keuzes. Hun achtergrond en opzet zijn duidelijk verschillend, maar wat zij gemeenschappelijk hebben, is dat ze uitingen zijn van de belangrijkste maatschappelijke onderstromen aan het begin van de 21ste eeuw. En die drijfveren dienen zich al ruim 10 jaar aan. In mijn boek “Het merk mens” (2007) beschreef ik hoe consumenten (en burgers in ruime zin) steeds meer de macht naar zich toetrekken. Zij zijn het geloof in gevestigde systemen onderweg verloren (overheid, gerecht, bedrijfsleven, media, merken). Het is geen marginale beweging. 1 op 2 Belgen houdt er vandaag een anti-establishment houding op na. 
 
Maar het is niet louter een afwijzingsfront, of een vluchten uit de werkelijkheid en voor de toekomst. Dit tijdperk wordt gekenmerkt door een groot vertrouwen in de eigen mogelijkheden, om de regie van het leven in handen te nemen, om niet bij de pakken te blijven zitten of de gebeurtenissen lijdzaam te ondergaan. Deze mensen willen maatschappelijke veranderingen afdwingen. Groot en vaak heel klein. 
 
Zij geloven sterk in de kracht van verbondenheid en samenwerking. De handen uit de mouwen en de handen in elkaar slaan, als het ware. Er is een grote lokale verbondenheid, maar die verbondenheid kent evenmin grenzen. De beweging voor het klimaat is daar een sterk voorbeeld van. Kwam overgewaaid uit Zweden en via ons land naar Duitsland en Zwitserland. Who’s next?
 
Zij zijn per definitie weinig of zelfs helemaal niet georganiseerd of gestructureerd. “Grass roots” heet dat in het Engels. Ze worden vooral gedreven door verontwaardiging en de kracht van een overtuiging. Zij zijn de moderne burgerbewegingen. Daar ligt zowel hun sterkte als hun zwakte. Hoe vermijden zij straks te verworden tot een steekvlambeweging? Tijdelijk zeer verschroeiend (zij kunnen op korte termijn voor electorale aardverschuivingen zorgen), maar ook met het risico om straks weer helemaal uit te doven.