Emocratie regeert ons land

We leven meer dan ooit in een tijdperk waarin emoties hoog oplaaien en waarin het fabriceren van emoties een recept tot succes lijkt te zijn. Van reclame over entertainment tot politiek: de emocratie regeert het land en de wereld. Media, en in het bijzonder, sociale media functioneren maar wat graag als een brandversneller. Want emoties ‘verkopen’. Ook voor een ‘goed doel’ zoals Sign for my future. Ik hou er wel een dubbel gevoelen aan over.

​Er is overigens niets nieuws onder de zon. Ons leven, ons doen en laten wordt in extreme mate bepaald door intuïtieve, ondoordachte keuzes die we op elk moment van de dag maken. Weloverwogen, rationele keuzes zijn eerder de uitzondering dan de regel. En dat is van alle tijden. En in die werkelijkheid halen emoties het heel vaak op feiten en redelijkheid. De mens is in de eerste plaats een emotioneel wezen, eerder dan een rationeel wezen. Emoties brengen het mooiste in de mensheid naar boven, maar kunnen ook de donkere kant van de mens activeren. Ook daar is de geschiedenis een aaneenrijging van. 
 
In het bijzonder emoties die aangestuurd worden door gevoelens van angst, en een daarmee samengaand vijandbeeld, hebben de kracht om grote groepen mensen in beweging te brengen. Maar ook om mensen tegen elkaar in beweging te brengen. Zo worden emoties een vernietigend wapen. Zeker in tijden van onzekerheid en twijfel over de toekomst.
 
Daarom moet er zeer zuinig en behoedzaam omgesprongen worden met het aanboren van een emotioneel register bij mensen. In de reclamesector is er de code dat commerciële merken geen angsten mogen oproepen om producten en merken aan de consument te verkopen. Wanneer het om gezondheid of veiligheid van mensen gaat, grijpen overheden en ook NGO’s wel vaker naar een angststrategie om mensen te sensibiliseren en tot ander gedrag aan te zetten. Het is evenwel raadzaam om hiermee zeer behoedzaam en doordacht om te springen.
 
Ik maakte me deze week eenzelfde bedenking bij de video van Sign for my future, de petitie die werd gelanceerd door bedrijfsleiders, wetenschappers, mediabedrijven en middenveldorganisaties. Ik heb ook getekend voor de toekomst. Maar toch had ik na het bekijken van de video een dubbel gevoel. Het is de meest aangrijpende reclameboodschap die ik in eigen land in vele jaren heb gezien (en dus zeer geslaagd om mensen te sensibiliseren). Vergelijkbaar met wat mij betreft de legendarische ‘daisy girl’ video uit de Amerikaanse verkiezingscampagne van 1964, waarin de dreiging van een kernoorlog werd opgeroepen. 
 
Maar tegelijk bleef er ook een wrange nasmaak over. Is zoveel schuldgevoelens oproepen nodig om mensen in beweging te brengen? Zijn alle creatieve middelen veroorloofd – inclusief het aanboren van angst en schuld -  als het om een ‘goed doel’ gaat? En wat als straks anderen vergelijkbare emotionele wapens inzetten voor een minder goed doel? 
 
Ik ben er nog altijd niet uit. 

Bekijk de 2 video's hieronder en deel jouw mening.