Diversiteit en inclusie: terug naar af

Amerikaanse ondernemingen snoeien in hun uitgaven voor diversiteit en inclusie, zo meldde Financial Times deze week. Ook het ‘woke kapitalisme’ komt steeds meer onder vuur te liggen van conservatieve politici in aanloop naar de presidentsverkiezingen volgend jaar. Vele ondernemingen, ook bij ons, zullen voor de keuze komen te staan: zijn inclusie en diversiteit ‘nice to have’, in betere tijden, of ‘must have’ bakens in een onzekere toekomst?

​De voorbije jaren zijn vooral grote Amerikaanse ondernemingen en hun merken zich steeds meer gaan opwerpen als maatschappelijke pleitbezorgers voor meer diversiteit en inclusie. En dat zowel binnen de eigen bedrijfsmuren, als in de relatie met hun klanten, en zelfs in de brede maatschappij. Een aantal CEO’s ontpopten zich zelfs tot heuse activisten die op de barricades gingen staan voor gelijke kansen voor minderheden. Want wat goed is voor de maatschappij zou ook goed zijn voor hun onderneming, en omgekeerd. De stakeholders van de onderneming kregen voorrang op de aandeelhouders. Er werd radicaal gebroken met het mantra van de econoom Milton Friedman die een halve eeuw terug had geponeerd dat de belangrijkste maatschappelijke bijdrage van een onderneming winst maken was voor de aandeelhouders. Maatschappelijke bewegingen zoals #metoo of Black Lives Matter  konden op veel bijval rekenen in kringen van verlichte ondernemers. Het gunstige economische klimaat vijf jaar geleden gaf hen wind in de zeilen.
 
En velen voegden de daad bij het woord. Zo’n 271 Amerikaanse ondernemingen zouden samen maar liefst 67 miljard dollar hebben geïnvesteerd in de strijd tegen racisme, in nasleep van de moord op George Floyd. Werknemers kregen betaald verlof voor  ‘Juneteenth’, de herdenking van het einde van de slavernij in de VS. Ondernemingen gingen over tot het aanwerven van ‘Chief Diversity’ en ‘inclusion officers’, en werden zo een van de sterkst in belang groeiende functies in ondernemingen. En in de bestuurskamers van deze ondernemingen steeg het aantal mensen van kleur van 32 percent in 2020 naar 35 percent in 2022 volgens een studie van Harvard Law School.
 
Maar misschien slaat de spreekwoordelijke slinger nu terug in de andere richting. Met name de economische crisis verplicht grote Amerikaanse ondernemingen opnieuw naar de ‘bottom line’ te kijken. Sinds vorig jaar worden steeds meer vragen gesteld naar de impact van zoveel diversiteitsprogramma’s en hun kostenplaatje. Er wordt intussen significant gesnoeid in deze interne programma’s. En dat in het bijzonder in de technologiesector waar bedrijven zoals Twitter en Meta heel wat leden van het inclusieteam hebben laten vertrekken. 
 
Wat nog meer verontrustend is: vrouwelijke en Latino medewerkers werden de voorbije maanden het hardst getroffen in de ontslagrondes bij grote technologiebedrijven. Vrouwen vertegenwoordigen 39 percent van de medewerkers in de sector, maar bij de ontslagen was 46 percent van het vrouwelijk geslacht. Twee voormalige medewerksters van Twitter stapten in december vorig jaar naar de rechtbank om deze ongelijke behandeling aan te klagen. 
 
Vele ondernemingen en organisaties, ook bij ons, zullen de komende maanden en jaren kleur moeten bekennen  als het over diversiteit en inclusie gaat onder druk van economische en maatschappelijke tegenwind. Dan zal blijken of diversiteit en inclusie ‘nice to have’ waren in betere tijden, dan wel dat zij principiële waarden zijn, vertaald in de dagelijkse praktijk en omgangsvormen, waaraan niet kan getornd worden ook als het buiten stormt.