De zomer van 1969

De zomer van 1969 was een van de meest memorabele zomers uit mijn jeugd. Het was de zomer dat in eenzelfde etmaal Eddy Merckx de Ronde Van Frankrijk won en Neil Armstrong als eerste mens een stap op de maan zette. Er zijn intussen 50 jaar voorbij gegaan, maar het lijkt nog net alsof het gisteren was. Deze mijlpalen bepalen nog steeds in ruime mate wat mij elke dag opnieuw drijft. Je bent een kind van je tijd. En je kindertijd is wellicht de belangrijkste tijd van je leven. 

Er zijn zo van die momenten uit je leven die je voor altijd bijblijven, of achtervolgen, en die op een of andere manier je verdere leven tekenen. Heel vaak situeren die momenten zich in je persoonlijke leven (de geboorte van je kinderen, het overlijden van een geliefde), maar soms laten ook maatschappelijke gebeurtenissen blijvende sporen na (een oorlog of een diepe crisis, bijvoorbeeld). Voor mij was 21 juli 1969 zo’n hoogtepunt. Ik herinner me die dag nog alsof het gisteren was. Het was een hele zonnige zondag. En op een zwart-wit televisietoestel schreeuwden we in de huiskamer Eddy Merckx naar de overwinning in de Ronde Van Frankrijk. Het was 30 jaar geleden dat een Belg (Sylvère Maes) nog eens de Tour had gewonnen. Die namiddag kleurde het hele land geel en klonk ‘Eddy, Eddy’ uit alle kelen. Maar nog was het feest niet voorbij. Diezelfde nacht zette de Amerikaanse astronaut Neil Armstrong als eerste mens een stap op de maan, met de historische woorden: ‘A small step for a man, a giant leap for mankind’.
 
Wat is de impact geweest van die twee gebeurtenissen, totaal los van elkaar staand en in totaal andere maatschappelijke domeinen, voor mezelf? Tot op vandaag, 50 jaar later.
 
Vooreerst een geloof in de kracht van wetenschap en technologie om de mens naar vooruitgang en nieuwe hoogtepunten te brengen. In de jaren zestig was het geloof in een betere toekomst zeer groot.  Eerder dat jaar was er ook al de opening van de Kennedy tunnel geweest onder de Schelde in Antwerpen. Nog zo’n herinnering. Dat geloof ben ik tot op vandaag nog altijd niet verloren. Maar ook met het besef dat een medaille altijd twee kanten heeft. Want in datzelfde jaar 1969 was er voor Merckx ook nog de dopingzaak in Savona geweest, tijdens de Ronde van Italië. En de wedloop naar de maan was ook een militair en politiek project. 
 
Een tweede inzicht is dat je een droom moet hebben, maar minstens even belangrijk:  een wil én een doorzettingsvermogen om die droom ook waar te maken. ‘Waar een wil is, is een weg’, is al vele jaren mijn persoonlijke mantra. Wie een doel heeft, heeft ook een marsrichting, die je dwingt om keuzes te maken en te focussen. En aanzet tot zelf-discipline.  Maar ook hier met de belangrijke kanttekening dat persoonlijke of externe omstandigheden en tegenslagen (gezondheid bijvoorbeeld) soms kunnen maken dat een droom nooit bewaarheid wordt. En een droom dan een illusie wordt.
 
Tenslotte nog een derde les. Iedereen herinnert zich natuurlijk Eddy Merckx en Neil Armstrong. Ze zijn de helden van de moderne tijd. Tot op vandaag blijven ze tot de verbeelding spreken. Maar wie verder kijkt, weet dat er achter elke held een heel sterk team staat. Merckx stond in 1969 op het podium in Parijs, vanwege zijn individuele talenten, maar ook omdat hij de sterkste ploegmaten had. En Armstrong had nooit die stap op de maan kunnen zetten zonder zijn collega’s astronauten Aldrin en Collins en de hele NASA achter zich. ‘Alleen ga je sneller, samen geraak je verder’, het is een oud Afrikaanse spreekwoord dat relevanter is dan ooit. Achter elke Merckx en Armstrong staat een sterk team.
 
Later die zomer was er nog Woodstock. Daar was ik toen nog te jong voor. Maar de geest van de 60-jaren geraak je – ook in je onderbewustzijn – nooit meer kwijt. Je blijft voor altijd een kind van je tijd.
 
1969 was ook het laatste jaar van een onuitgegeven decennium: van de ‘gouden’ jaren zestig, maar ook van een decennium waarin de spanningen en conflicten in de maatschappij hoog opliepen. Weldra kwamen de jaren 70 eraan. Er bleken plots grenzen aan de groei, de droom spatte uit elkaar. De crisis sloeg ongekend hard toe. De toekomst kleurde zwart en somber. ‘No future’ was het nieuwe mantra. De droom kreeg een flinke deuk, maar ging nooit stuk. De droom leeft verder.