De ‘groene’ agenda

De partij Groen heeft in grote Vlaamse steden de sleutel in handen voor meerderheden en nieuwe burgemeesters. De partij vertolkt een belangrijke onderstroom in de Vlaamse samenleving. Maar het is niet altijd duidelijk wat het met die verworven macht al dan niet wil aanvangen. Een reportage in het Duitse weekblad Der Spiegel onthult deze week de  agenda van de Duitse groenen.  Het artikel leest als een handleiding voor Groen in Vlaanderen. Groen is helemaal ‘ontgroend’, zoveel mag duidelijk zijn.
 

Het artikel in Der Spiegel met de veelzeggende titel “Alles im grünen Bereich” is een ‘must-read’ voor de partijen – en kandidaat-burgemeesters - die momenteel in Antwerpen, Gent, Vilvoorde en Oostende een stedelijke meerderheid op de been willen brengen met de steun van Groen. Maar ook voor alle anderen die al met Groen in zee zijn gegaan. Dat de partij al lang geen zondagskindje meer is, mag intussen wel duidelijk zijn. Maar wat de echte drijfveren van Groen zijn, is niet altijd even duidelijk. Een poging tot inzicht in de échte agenda van de partij. Met Duitsland als referentiepunt.
 
1. Groen is een centrumpartij
Wellicht het meest opmerkelijke inzicht in de doorlichting van ‘Der Spiegel’: 55 percent van de Duitsers zien de groenen vandaag als een centrumpartij, terwijl 36 percent hen in de linkerhoek van het politieke spectrum plaatst. Ook in Vlaanderen bereikt Groen vandaag effectief een groter publiek. De vraag die zich daarbij stelt: is Groen naar het centrum opgeschoven, of is het centrum naar Groen opgeschoven? Het verklaart ook de roep bij een grote groep - nieuwe - kiezers van Groen om in Antwerpen bestuursverantwoordelijkheid op te nemen.

2. Groen houdt van wisselende partners
De Duitse groenen zijn niet vies van de macht en besturen vandaag mee in negen van de zestien deelstaten. Maar ook opmerkelijk: zij doen dat in verschillende combinaties: vaak met sociaal-democraten, maar ook met christen-democraten, soms ook in een combinatie met liberalen, of zelf met extreem-links (in Berlijn). Ook in ons land heeft Groen geen exclusieven en deelt de partij het lokale bed met verschillende partners. SP.A houdt er een fikse kater aan over: Groen is niet monogaam, maar polygaam.

3. Groen is meer dan een ‘one issue’ partij
De groenen zijn het stadium van het milieuthema al lang ontgroeid. Er is slim verbreed vanuit de kern naar thema’s als mobiliteit (met de fiets als nieuw statussymbool) en kwaliteit van leven in grote steden (‘fijn stof’ en schone lucht). Het is een partij die zich de voorbije jaren nadrukkelijk heeft geprofileerd op het thema van migratie en onomwonden kiest voor een ‘open’ samenleving. En dus als enige tegenpool van extreem-rechts in het politieke landschap. De hoofddoek heeft daarbij een hoge symboolwaarde. Ook op sociale thema’s (oa armoede en wonen) profileert Groen zich steeds nadrukkelijker, en neemt het klassiek links de wind uit de zeilen.

4. Groen is radicaal pragmatisch
De groenen hebben lang het etiket van een “verbodspartij” meegedragen. De groene leiders in Duitsland willen voortaan ‘radikal und staatsdragend’ zijn. Het lijkt een onuitgegeven spreidstand, zoiets van ‘radikaal in het centrum’. Maar het is de lijn die Groen in Mechelen, in samenwerking met de liberale burgemeester Bart Somers, geen windeieren heeft gelegd en hen de absolute meerderheid in de gemeenteraad opleverde. De uitdaging blijft om ook goede bestuurders te leveren, die zich boven de lokale partijgrenzen weten te plaatsen. Sommige leiders groeien intussen uit tot echte rocksterren: van Kristof Calvo in Vlaanderen tot Jesse Klaver in Nederland. Het zorgt zondermeer voor een spanning tussen een alerte en mondige achterban en ‘salonfähige’ bestuurders.

5. Groen wil een ‘platform’ worden
De wortels van de groene partijen situeren zich in de vroege jaren zeventig van de vorige eeuw. Ze waren toen vooral een zweeppartij. Prille deelname aan de macht eindigde nadien in vele gevallen  met een fikse kater. Ook in ons land vijftien jaar geleden. De wonden zijn gelikt, de lessen zijn geleerd, en de groene partijen nemen intussen selectief hun verantwoordelijkheid op. Vooral als ze er strategisch en taktisch zelf beter van worden. En ook al leidt dat soms tot een oncomfortabele spreidstand. In ‘Der Spiegel’ blikken de groene leiders Habeck en Baerbock ook vooruit. Zij willen hun partij in Duitsland laten doorgroeien tot een breed gedragen platform, waarbij ook andere verengingen kunnen aansluiten. Het is al enkele jaren het model van Groen in Antwerpen met de burgerbewegingen die zich organiseerden rond plannen rond de grote ring rond de stad.

Persoonlijke nota: deze analyse drukt geen politieke voorkeur uit