Consument in crisismodus

De duurdere energierekening en de hogere prijzen voor een hele reeks producten en diensten bezorgen 1 op 2 gezinnen vandaag kopzorgen en slapeloze nachten. Koopkracht verdringt dan ook het coronavirus en het klimaat als absolutie prioriteit van de Belgen. Het consumentenvertrouwen zit opnieuw op een dieptepunt en zet consumenten aan om hun verbruik te herzien. Maar niet iedereen gaat op dezelfde manier om met deze crisis.
 

Vorig jaar dachten velen onder ons dat het ergste leed van het coronavirus was geleden en dat we terug zouden keren naar het nieuwe normaal. Al bij al was de financiële en economische impact voor gezinnen en ondernemingen op de korte relatief beperkt door massale steunmaatregelen vanuit de overheden in de hele wereld. Het maakte dat we niet zijn terug gekeerd naar de donkere jaren 30 van de vorige eeuw. Maar het zorgt intussen wel voor een historische hoge schuldenlast die voor België berekend werd op ongeveer 3.000 euro per inwoner. 
 
De verschuivingen in consumptiegedrag waren meest ingrijpend naar de beleveniswereld: van café- en restaurantbezoek tot de brede culturele sector: van toerisme tot concerten. Maar waren relatief beperkt in andere sectoren. Dat is vandaag anders. De hogere prijzen blijven niet beperkt tot energie maar laten zich gevoelen in zowat alle activiteiten en sectoren van de economie.
 
Wat verandert er intussen in ons consumptiegedrag?
 

1. Consumenten zijn prijsbewuster dan ooit voordien. Zij vergelijken prijzen – ook via online kanalen – en gaan steeds vaker voor de laagste prijs. Huismerken van supermarkten zitten dan in de lift. 
2. Nieuw is de opmars van 2de handsproducten. In de Verenigde Staten worden er meer 2dehandswagens verkocht dan nieuwe wagens. Mijn favoriete autodealer om de hoek organiseerde vorig weekend met het zonnige weer een cabrio-weekend, met … occasiewagens. Zelfs een merk als Apple heeft recent in de VS de stap gezet om  gebruikte smart phones opnieuw in de handel te brengen om de opmars van het oprukkende, parallelle “refurbished” circuit de pas af te snijden.
3. Consumenten stellen hun aankopen uit. Dat is een andere manier om op de korte termijn te besparen. Dat is bijvoorbeeld het geval in de al fel geplaagde automobielsector. Maar de verwachting is ook dat bijvoorbeeld reisvakanties ook korter zullen worden, of verdaagd.
4. Consumenten herzien hun prioriteiten. De hogere uitgaven voor energie maken dat op andere producten en diensten wordt bespaard. Je kan een euro maar een keer uitgeven. Zo krijg je niet alleen een grotere concurrentie tussen merken binnen eenzelfde sector, maar ook tussen sectoren onderling. Het teruglopende abonneebestand van Netflix wordt rechtstreeks toegeschreven aan de prijsstijgingen voor andere producten en diensten.
5. Voor vele producten en diensten wordt op de kleintjes gelet. Maar toch zijn er uitzonderingen. Zo leerde de crisis van 2008 en 2009 dat ouders dan wel voor zichzelf de broeksriem aanhalen, maar dat geldt minder als het om het welzijn en welbehagen van kinderen gaat.
6. Tenslotte: niet iedereen voelt de crisis in dezelfde mate. 1 op 4 gezinnen geeft in een recent onderzoek van bank ING aan dat hun financiële gezondheid niet wezenlijk is aangetast door de inflatie. De verkoop van luxemerken blijft dan ook hoge toppen scheren. Crisis? Welke crisis?

 
Niemand kan op dit ogenblik voorspellen hoelang deze crisis zal duren. Maar wat nu al wel duidelijk is, is dat de impact op de korte en middellange termijn groot zal zijn en blijven.