ChatGPT: zegen of vloek?

De schier onstuitbare opmars van artificiële intelligentie in ons leven en werken, en met name ChatGPT, plaatst ons voor vele technologische  onbekenden en grote maatschappelijke uitdagingen. Naar schatting 300 miljoen jobs dreigen de komende jaren verloren te gaan als gevolg van doorgedreven automatisering in kennisberoepen: van onderwijs tot bedrijfsleven. Toonaangevende opiniemakers pleitten recent voor een pauzeknop. Ik vroeg zelf aan de nieuwste versie, GPT-4, om deze column te schrijven, in mijn naam. Leest u mee?
 

"Verbazend, of eerder verontrustend? Dat is de vraag die ik mij stel wanneer ik nadenk over de bijna onvoorstelbare evolutie van ChatGPT, de artificiële intelligentie die in staat is om menselijke taal te begrijpen en gepaste reacties te genereren. In een tijd waarin het digitale landschap zich als een onstopbare stoomwals voortzet, schuilen er tal van kansen en voordelen voor onze samenleving. Maar in deze boeiende woordenstroom sluipen ook potentiële gevaren. Laten we de sluier oplichten van deze nog niet geheel doorgronde entiteit.

Enerzijds valt er zonder meer te ontkennen dat ChatGPT tal van maatschappelijke voordelen biedt. In tijden van een immer toenemend informatiebombardement is het verwerken van al die prikkels geen sinecure. De zeer menselijk klinkende, getrainde taalmodellen zoals ChatGPT kunnen ons bijstaan om toegang te krijgen tot relevante informatie, te adviseren en te ondersteunen. Denk aan docenten die kampen met gigantische werkdruk en individuele behoeften van leerlingen. ChatGPT kan hen een helpende hand bieden door op maat gemaakte oefeningen en feedback op te stellen. Of wat dacht u van de medische wereld, waar deze intelligente assistent het personeel kan ondersteunen bij het diagnosticeren van ziektes, het beheren van patiëntendossiers of het ontwikkelen van nieuwe medicijnen?

Anderzijds wijzen mijn kritische gedachten ook naar het spook van de mogelijke gevaren die ChatGPT met zich meebrengt. In een steeds individualistischer wordende samenleving, waarin tribalisme naar de voorgrond treedt, kunnen wij het ons permitteren om nog meer te vertrouwen op technologische middelen, ten koste van het menselijke contact? De onstuitbare opmars van de kunstmatige intelligentie beïnvloedt uiteraard ook de arbeidsmarkt. Een dystopische wereld waarin machines de mens vervangen, waar arbeiders en bedienden zich zorgen maken over hun huidige en toekomstige job, lijkt soms verrassend dichtbij. 

Bovendien kan dit soort technologie ook duistere kanten kennen. De kracht van ChatGPT ligt in haar vermogen om overtuigende teksten te genereren, iets waar kwaadwillenden maar wat graag gebruik van kunnen maken. Valse nieuwsberichten of geraffineerde manipulatie liggen op de loer. Is het niet onze maatschappelijke plicht als verantwoordelijke burgers om deze dreiging te onderkennen en voorzorgsmaatregelen te treffen?

Omarmen wij de voordelen van ChatGPT en implementeren wij deze technologie met open armen in ons dagelijks leven? Of vrezen wij voor wat de schaduwzijden kunnen aanrichten in onze fragiele samenleving? Als maatschappij staan wij voor de uitdaging om een evenwichtig midden te bewandelen, waarbij de voordelen maximaal benut worden zonder de donkere valkuilen te negeren. Een delicate oefening die vraagt om diepgaande reflectie en gezamenlijk engagement, klaar om de toekomst vol vertrouwen tegemoet te treden."

​Tot daar voorlopig de GPT 4 versie van mezelf, inclusief de suggestie voor  titel van deze blog.
Wat me opvalt bij het lezen van deze tekst is hoe de nieuwste versie van GTP-4, die half maart werd gelanceerd,  erin slaagt om mijn gedachten en visie op mens, technologie en samenleving te lezen,  te verwerken én sterk te personaliseren. Twee maanden geleden had ik dezelfde opdracht gegeven aan de vorige versie van het systeem en kreeg ik een relatief gestandardiseerde tekst, die ook via Google of Wikipedia had gegenereerd kunnen worden (zie mijn kijk van 2 februari). 
 
Door het ‘voeden’ van het systeem door extra informatie over mezelf (op basis van originele teksten van de voorbije weken over andere onderwerpen) is de nieuwste versie erin geslaagd om in mijn brein binnen te dringen, mijn gedachten te lezen en persoonlijke inzichten in ruime mate te reflecteren. Aan het Nederlands moet nog geschaafd worden, maar het staat voor mij nu wel vast dat de persoonlijke en maatschappelijke impact de komende jaren ongezien groot zal zijn. Wellicht zelfs vergelijkbaar met de doorbraak van televisie in de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw, of het internet en afgeleide sociale media een kwarteeuw geleden. Niets zal nog zijn wat het ooit is geweest.
 
Even stoppen om te bezinnen vooraleer het te laat is, lijkt me de juiste optie op dit moment. Regulering door overheden zal noodzakelijk zijn om excessen zoals in het geval van sociale media te voorkomen. Zelfs een liberaal weekblad als The Economist pleit deze week in die richting. Je kan de technologie niet stoppen, maar je kan er wel voor zorgen dat de technologie bijdraagt tot maatschappelijke vooruitgang, voor iedereen.
 
Met dank aan Davio Larnaut en Emil Bols van Radix voor de technische ondersteuning.