Apple's dilemma: waarde versus waarden

Apple besliste deze week om de omstreden app HKmap.live terug te trekken uit zijn app-store. De app was bijzonder populair bij de inwoners van Hongkong die al maanden op straat komen om hun vrijheden te vrijwaren. Met de app konden betogers de bewegingen van de politie volgen. Volgens waarnemers is Apple gezwicht onder druk van de Chinese machthebbers in Peking. Het moet voor CEO Tim Cook een zeer verscheurende keuze zijn geweest: waarde of waarden?

De beslissing is bijzonder pijnlijk voor een bedrijf als Apple dat in het verleden steeds prat ging op zijn onafhankelijkheid en het ‘veranderen van de wereld’ als een mantra koesterde. Vooral CEO Tim Cook heeft zich de voorbije jaren opgeworpen als een voorvechter van waarden en vrijheden. In een brief, die Cook aan alle Apple-werknemers, legde hij dan ook omstandig uit waarom besloten werd de app toch te verwijderen.“Het is geen geheim dat technologie voor goede en kwalijke zaken kan worden gebruikt: dat is in dit geval niet anders”, zo stelde hij. Volgens Cook werd de app in kwestie ter kwade trouw gebruikt door demonstranten om individuele politieagenten aan te vallen en om individuen en eigendommen te beschadigen waar er geen politie is. “Dit gebruik van de app maakt hem onwettelijk in Hongkong”, aldus Cook in de brief. 

Maar volgens vele waarnemers stond er veel meer op het spel. China is al vele jaren een zeer belangrijke markt voor Apple. De spectaculaire groeicijfers van de iPhone werden mede ondersteund door kooplustige Chinese consumenten. Een conflict met Peking kan verstrekkende commerciële en financiële gevolgen hebben voor Apple. 
 
De incidenten in Hongkong vormen voor Apple en veel andere Westerse bedrijven het ‘moment van de waarheid’, schreef Bloomberg in dit verband. Het gaat mee concreet om de keuze tussen waarde (lees: winst) en waarden. Of voor de lezers van 'De onsterfelijke onderneming', de spanning en het ingebakken conflict tussen de G-functie en L-functie van het AGIL-paradigma. Zijn bedrijven bereid desnoods de Chinese markt te laten vallen om hun Amerikaanse eigenheid te verdedigen? Het is een zeer pertinente vraag, nu veel bedrijven prat gaan op hun maatschappelijk engagement en beweren dat winst niet zaligmakend is. Volgens Ruben Mooijman in De Standaard tonen de gebeurtenissen van deze week echter aan dat maar weinig bedrijven, als het er echt op aankomt, een confrontatie met Peking durven te riskeren. En dus door de knieën gaan door te kiezen voor economische belangen ten koste van maatschappelijk engagement. 
De aandeelhouders van Apple konden vrijdagavond dan ook de champagneflessen laten knallen. Na beurs klopte Apple af op een record van 126 dollar per aandeel, goed voor een beurswaarde van 1,076 biljoen dollar. Hongkong is de ultieme lakmoestest als het om maatschappelijk ondernemen gaat.